Nic bardziej nie przywiązuje do miasta, jak znajomość jego historii
To parafraza słów Juliana Ursyna Niemcewicza, które znalazły się w wydanych w 1816 roku „Śpiewach historycznych”. Poeta dowodził w nich, jak bogata i fascynująca jest polska historia. Udowadniał, jak znajomość historii przodków przybliża do nich. Pokazał, że historia może, a nawet powinna być drogowskazem działań.
Kierując się podobną myślą, wspólnie z Wojciechem Petriczkiem i przy wsparciu Rafała Kociędy, stworzyłem w 2005 roku, w roku 700 rocznicy lokacji miasta, Internetowe Muzeum Ziemi Iławskiej. Było to miejsce, które gromadziło wybrane pamiątki z dawnej Iławy. Miał to być pierwszy krok do podjęcia szerokiej dyskusji nad utworzeniem w Iławie muzeum regionalnego.
Rok później poznałem Agnieszkę Zielińską, archeologa i pasjonatkę historii, z którą powołaliśmy do życia Grupę Inicjującą Projekt Powołania Muzeum Regionalnego. W ciągu kolejnych lat, głównie dzięki zaangażowaniu grupy oraz dra Wiesława Skrobota, władz Iławy i pasjonatów historii, udało się znaleźć siedzibę dla muzeum, przeprowadzić badania archeologiczne i architektoniczne, a przede wszystkim opracować koncepcję funkcjonowania i przygotować projekt budowy muzeum. Przede wszystkim jednak udało się zebrać eksponaty, które gromadzono w specjalnym depozycie w Muzeum Warmii i Mazur. Zgodnie z koncepcją, którą zaakceptowali Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, iławskie muzeum miało powstać w sąsiedztwie XIV-wiecznego kościoła gotyckiego, w samym centrum średniowiecznej Iławy.
Budowę muzeum uzależniano od początku od możliwości pozyskania środków zewnętrznych. Taka możliwość nie pojawiła się, niestety, do dnia dzisiejszego – lub inaczej: takie możliwości były, ale z różnych względów z nich nie korzystano.
Z tego powodu Iława, choć liczy już sobie 710 lat, nie ma wciąż miejsca, które pielęgnowałoby jej historię i wokół którego skupiałyby się różnego rodzaju inicjatywy i grupy pasjonatów, głównie rekonstruktorów, naukowców, kolekcjonerów i poszukiwaczy skarbów. Bo tu od początku nie chodziło jedynie o ściany muzeum, ale o budowanie świadomości opartej na wiedzy o historii miasta.
Dlatego – 10 lat później – przyszła pora na reaktywację muzeum internetowego. Jego zbiory liczą w chwili obecnej ponad 100 eksponatów, dziesiątki zdjęć, ilustracji i artykułów. Internetowe Muzeum Iławy to też wspomnienia ludzi, którzy Iławę tworzyli, którzy walczyli o zachowanie jej tożsamości i którzy zabiegali o jej rozwój.
Dziękuję wszystkim osobom, które udzieliły mi pomocy na każdym etapie prac nad Internetowym Muzeum Iławy.
Michał Młotek